ADHD, czyli zespół nadpobudliwości ruchowej to neurorozwojowe zaburzenie psychiczne i jedna z najczęstszych przyczyn wizyt dzieci u psychologa lub psychiatry. Skąd się bierze? Po czym rozpoznać ADHD? Co zrobić, kiedy dziecko ma ADHD?
ADHD – co to jest?
Zespół nadpobudliwości ruchowej, czyli ADHD, jest zaburzeniem psychicznym, które charakteryzuje się deficytem uwagi, nadmierną aktywnością i impulsywnością. Pierwsze objawy pojawiają się w dzieciństwie, a nasilają, kiedy dziecko staje się uczniem – między 6. a 9. rokiem życia.
Zobacz: Czym jest odruch Moro?
Przyczyny nadpobudliwości psychoruchowej
Nie ma jednej przyczyny pojawienia się ADHD. Istnieje wiele czynników, które mają na to wpływ. Są to:
- urazy w ciąży,
- zatrucie metalami ciężkimi,
- mała waga po urodzeniu,
- niedotlenienie dziecka podczas porodu,
- predyspozycje genetyczne,
- urazy głowy,
- palenie papierosów przez przyszłą matkę w czasie ciąży,
- uszkodzenia centralnego układu nerwowego,
- zaniedbanie ze strony rodziców,
- mała aktywność dopaminy w strukturach korowych i mezolimbicznych,
- osłabione procesy hamowania neuronalnego,
- zespół FAS (Alkoholowy Zespół Płodowy), spowodowany piciem alkoholu przez matkę w ciąży,
- zażywanie w trakcie ciąży substancji psychoaktywnych,
- dieta zawierająca dużo konserwantów, prostych węglowodanów i sztucznych barwników.
ADHD – objawy
Objawy ADHD występują w różnym nasileniu i koncentrują się w 3 obszarach:
- nadmierna ruchliwość,
- nadmierna impulsywność,
- zaburzenia koncentracji i uwagi.
Dziecko z ADHD jest głośne, niecierpliwe i ruchliwe, nie potrafi usiedzieć ani ustać w jednym miejscu. Jest w ciągłym ruchu. Wierci się nawet w sytuacjach, kiedy musi zachować spokój i nie potrafi się wyciszyć. Nadpobudliwe dziecko nie umie skoncentrować się na czymś, co go nie interesuje. Łatwo się rozprasza, wykonuje niedbale swoje obowiązki albo o nich zapomina. Przerywa aktywności, którymi się zajmowało, na rzecz innych. Dziecko z nadpobudliwością psychoruchową “najpierw robi, potem myśli”. Przerywa innym rozmowę lub jakąś inną czynność. Jeżeli przyjdzie mu do głowy jakiś pomysł, musi natychmiast go zrealizować.
O ADHD mówimy, kiedy dziecko wykazuje objawy ze wszystkich tych 3 grup, jeśli dzieje się to w przynajmniej 2 różnych środowiskach (na przykład w szkole i w domu) i pojawiły się, zanim dziecko ukończyło 7. rok życia.
ADHD – leczenie
Aby postawić diagnozę ADHD, potrzebna jest współpraca kilku specjalistów: psychiatry, psychologa, pediatry, czasami też neurologa dziecięcego. Podczas wywiadu lekarskiego specjalista uzyskuje szczegółowe informacje na temat funkcjonowania dziecka w szkole i w domu. Czasami do postawienia diagnozy potrzebna jest pisemna opinia pedagoga, nauczyciela lub wychowawcy – osób, które przebywają z dzieckiem na co dzień. Zdarza się, że lekarz kontaktuje się z tymi osobami osobiście – rzecz jasna, za zgodą rodziców. Diagnostyka ADHD obejmuje przeprowadzenie testów na inteligencję dziecka, zdolność koncentracji, zapamiętywania, kojarzenia oraz sprawność i koordynację ruchową. Przed postawieniem diagnozy należy wykluczyć inne zaburzenia, jakie takie dziecko może mieć, na przykład: nerwicę natręctw, chorobę afektywna dwubiegunową, zaburzenia lękowe lub zaburzenia zachowania. Przy stawianiu diagnozy wyklucza się również takie schorzenia, jak padaczkę, schorzenia tarczycy lub działania uboczne niektórych leków. Warto wiedzieć, że przy ADHD mogą występować dysleksja lub wcześniej wymienione zaburzenia lękowe albo zaburzenia zachowania.
W leczeniu stosuje się terapię, która jest opracowywana indywidualnie dla każdego pacjenta. Podczas ustalania działań bierze się pod uwagę wiek pacjenta, występujące objawy, stan zdrowia i podatność dziecka na określone procedury. Terapia dziecka z ADHD może obejmować:
- psychoterapię,
- terapię rodzinną,
- farmakoterapię,
- terapię dziecka w grupie rówieśników,
- psychoedukację rodziców.
Jeśli chodzi o leki, dziecku podaje się nieraz leki uspokajające. Inne techniki terapeutyczne, które mogą uzupełnić terapię, to:
- trening radzenia sobie ze złością i agresją,
- treningi mające pomóc opanować umiejętności szkolne, poprawiające koordynację ruchową i wspomagające radzenie sobie z zaburzeniami koncentracji.
Zobacz: Jak leczy się cukrzycę ciążową?
